محاضرة سماحة السيد عمار الحكيم رئيس المجلس األعلى االسالمي العراقي التي القاها بتاريخ 11

Transkript

1 TUTANAKLARI No: 10, Ekim 2010 IRAK İSLAM YÜKSEK KONSEYİ BAŞKANI SAYIN SEYYİD AMMAR EL-HEKİM İN DA 11 EKİM 2010 DA YAPTIĞI KONUŞMA ISLAMIC SUPREME COUNCIL OF IRAQ S PRESIDENT SAYED AMMAR AL-HAKEM S SPEECH AT ON 11 OCTOBER 2010 محاضرة سماحة السيد عمار الحكيم رئيس المجلس األعلى االسالمي العراقي التي القاها بتاريخ 11 تشرين األول/ اكتوبر 2010 في أورسام. ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

2 TUTANAKLARI

3 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİ ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ Tarihçe Türkiye de eksikliği hissedilmeye başlayan Ortadoğu araştırmaları konusunda kamuoyunun ve dış politika çevrelerinin ihtiyaçlarına yanıt verebilmek amacıyla, 1 Ocak 2009 tarihinde Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi () kurulmuştur. Kısa sürede yapılanan kurum, çalışmalarını Ortadoğu özelinde yoğunlaştırmıştır. Ortadoğu ya Bakış Ortadoğu nun iç içe geçmiş birçok sorunu barındırdığı bir gerçektir. Ancak, ne Ortadoğu ne de halkları, olumsuzluklarla özdeşleştirilmiş bir imaja mahkum edilmemelidir. Ortadoğu ülkeleri, halklarından aldıkları güçle ve iç dinamiklerini seferber ederek barışçıl bir kalkınma seferberliği başlatacak potansiyele sahiptir. Bölge halklarının bir arada yaşama iradesine, devletlerin egemenlik halklarına, bireylerin temel hak ve hürriyetlerine saygı, gerek ülkeler arasında gerek ulusal ölçekte kalıcı barışın ve huzurun temin edilmesinin ön şartıdır. Ortadoğu daki sorunların kavranmasında adil ve gerçekçi çözümler üzerinde durulması, uzlaşmacı inisiyatifleri cesaretlendirecektir Sözkonusu çerçevede, Türkiye, yakın çevresinde bölgesel istikrar ve refahın kök salması için yapıcı katkılarını sürdürmelidir. Cepheleşen eksenlere dâhil olmadan, taraflar arasında diyalogun tesisini kolaylaştırmaya devam etmesi, tutarlı ve uzlaştırıcı politikalarıyla sağladığı uluslararası desteği en etkili biçimde değerlendirebilmesi bölge devletlerinin ve halklarının ortak menfaatidir. Bir Düşünce Kuruluşu Olarak ın Çalışmaları, Ortadoğu algalımasına uygun olarak, uluslararası politika konularının daha sağlıklı kavranması ve uygun pozisyonların alınabilmesi amacıyla, kamuoyunu ve karar alma mekanizmalarına aydınlatıcı bilgiler sunar. Farklı hareket seçenekleri içeren fikirler üretir. Etkin çözüm önerileri oluşturabilmek için farklı disiplinlerden gelen, alanında yetkin araştırmacıların ve entelektüellerin nitelikli çalışmalarını teşvik eder. ; bölgesel gelişmeleri ve trendleri titizlikle irdeleyerek ilgililere ulaştırabilen güçlü bir yayım kapasitesine sahiptir., web sitesiyle, aylık Ortadoğu Analiz ve altı aylık Ortadoğu Etütleri dergileriyle, analizleriyle, raporlarıyla ve kitaplarıyla, ulusal ve uluslararası ölçekte Ortadoğu literatürünün gelişimini desteklemektedir. Bölge ülkelerinden devlet adamlarının, bürokratların, akademisyenlerin, stratejistlerin, gazetecilerin, işadamlarının ve STK temsilcilerinin Türkiye de konuk edilmesini kolaylaştırarak bilgi ve düşüncelerin gerek Türkiye gerek dünya kamuoyuyla paylaşılmasını sağlamaktadır.

4 TUTANAKLARI, No: 10 IRAK İSLAM YÜKSEK KONSEYİ BAŞKANI SAYIN SEYYİD AMMAR EL-HEKİM İN DA 11 EKİM 2010 DA YAPTIĞI KONUŞMA ISLAMIC SUPREME COUNCIL OF IRAQ S PRESIDENT SAYED AMMAR AL-HAKEM S SPEECH AT ON 11 OCTOBER 2010 محاضرة سماحة السيد عمار الحكيم رئيس المجلس األعلى االسالمي العراقي التي القاها بتاريخ 11 تشرين األول/ اكتوبر 2010 في أورسام. Ekim Ankara

5 TUTANAKLARI Dr. Serhat Erkmen Seçkin konuğumuz Sayın Sayed Ammar El Hekim, Irak ın önemli bir ailesindendir, ayrıca, Irak Yüksek İslam Konseyi nin lideridir. Bilindiği üzere, El Hekim ailesi dini liderlik bağlamında oldukça önemli bir konuma sahip olmakla birlikte tarihi bir role sahiptirler. Bu bağlamda, liderlik ettikleri partinin temsil ettiği kimlik ön plana çıkmaktadır. Özellikle, Irak ta sistemin değişmesinde sonra, ileri gelen partilerden birisi haline geldiler. Toplantımızın konusu ise Irak ta hükümet oluşturma sürecidir. Bilindiği üzere Irak ta seçimler yapılmış fakat henüz hükümet oluşturulamamıştır. Elbette, bu durumun en önemli nedenlerinden biri, seçim sonuçlarının birbirine çok yakın olmasıdır. Ne yazık ki, siyasi liderler uzlaşıyı henüz gerçekleştirememişlerdir. Ayrıca bazı gerilim ve pazarlıklar da hükümetin oluşturulmasına engel olmaktadırlar. Bugün, Sayın Sayed Ammar El Hekim fikirlerini ve deneyimlerini paylaşacak. Yaklaşık bir saatlik bir süreye sahibiz ve Sayın Sayed Ammar El Hekim in konuşmasının ardından, soru-cevap bölümüne geçeceğiz. Katışımlarınızdan dolayı şimdiden herkese teşekkür etmek istiyorum ve sözü Sayın Sayed Ammar El Hekim e bırakıyorum. Seyid Ammar El-Hekim: Öncelikle çok teşekkür ederim. Selamun aleykum ve rahmetullah. Sizlerle birlikte burada olmak benim için çok büyük bir onurdur. Bugün Türkiye de olmamın en önemli nedeni, Türkiye ve Irak arasındaki ekonomik ve stratejik ilişkileri geliştirme çabalarımızdır. Biliyoruz ki Türkiye oldukça güçlü bir devlettir ve Arap İslam dünyası ile Batı dünyası arasında önemli bir köprü olabilir. Bu nedenle Türkiye bizim için önemlidir. Ekonomik ve politik nedenlerden ötürü, müzakere sürecinde öneme sahip görevlere sahip olduğumuzu bilmekteyiz ve pozisyonumuzu güçlendirebileceğimiz çeşitli fırsatlara sahibiz. Biliyoruz ki tarihsel derinlik oldukça önemlidir, bu bağlamda Türkiye Arap ve İslam dünyasında önemli bir yere sahiptir. Bununla birlikte, Türkiye nin batı dünyası ile ilişkileri de iyi olarak değerlendirilmektedir. Her geçen gün Türkiye gücünü etkinleştirmektedir. Öte yandan Türkiye sahip olduğu uzmanlık ve demokratik 4

6 IRAK İSLAM YÜKSEK KONSEYİ BAŞKANI SAYIN SEYYİD AMMAR EL-HEKİM İN DA 11 EKİM 2010 DA YAPTIĞI KONUŞMA deneyim gibi ihtiyaç duyduğumuz her şeye sahip bir ülke olarak Ortadoğu bölgesinde bizim için önemli bir stratejik ortaktır. Türkiye nin Irak a bakış açısını bilmekte ve Irak taki siyasi gelişmeler karşısında takındığı tavrı ve edindiği konumu takdir etmekteyiz. Türkiye nin Irak halkına yardım etmek istediğini biliyoruz ve bu yöndeki desteğin devamını temenni etmekteyiz. Türkiye nin Irak halkına karşı iyi niyet ve hislerinin ve ayrıca, Irak a olan desteğinin sürmesi de bir diğer beklentimizdir. Irak ta bazı zorluklarla karşılaşmaktayız ve ne yazık ki henüz hükümeti oluşturabilmiş değiliz. Bu sürecin uzaması kötü bir gelişme olmasına rağmen, hükümetin en kısa sürede kurulacağı beklentisi içerisinde olduğumuzu ve gecikmenin pek çok nedeni olduğunu belirtmek isterim. Bunlarda bir tanesi seçim sonuçları ve bu sonuçlar nedeni ile uzlaşının sağlanamamasıdır. Bu noktada denge oluşturmamız gerektiğini düşünmekteyim. Seçim sonunda başarı elde etmiş partilere rağmen uyum sağlanamamış, öte yandan Irak sosyal ve siyasi konularda pek çok zorluklarla karşılaşmıştır yılından sonra, bildiğiniz gibi gerçekten önemli zorluklarla karşı karşıya kaldık. Elbette uluslararası destek yanımızdaydı ve bu nedenle bazı kesimler bu durumdan çıkar elde ettiler. Hükümetin kurulmasındaki gecikme bizim için pek çok sorunu da beraberinde getirdiğini tekrarlamak istiyorum. Dünya Irak taki gelişmeleri takip ediyor. Biz de bu soruna bir çözüm üretmeye çalışıyoruz. Irak taki olanaklara ve Irak ın geleceğini nasıl etkileyecekleri konusuna büyük önem atfetmekteyiz. Öte yandan Irak taki mevcut sorunlara dair bazı taslaklarımız bulunmaktadır. Bu çözümlerin geniş vizyonlu olması gerekmektedir. Iraklı gruplar arasında gerçek ortaklık bağının tesis edilmesi bu nedenle ayrıca önemlidir. Yani hükümete dahil olmaktan ziyade gerçek anlamda ortaklığın altını çizmek istemekteyim. Ancak bu şartlar gerçekleşebilirse hükümet kurulabilir. Elbette Irak halkını tatmin edecek bir dengeyi tesis edebilecek olanaklara sahibiz, ancak geçen bunca zaman içinde odaklandığımız iki önemli husustan ilki hükümetin kurulması olmuştur. Eğer parlamento çoğunluğu ile bir hükümet kurulma olasılığı ortaya çıkar ise bizde bu fırsattan yararlanmaya çalışacağız. Anayasal çerçevede de hükümetin kuruluşuna elbetteki saygı duyacağız. Ancak söylemem gerekiyor ki bu nokta da oldukça avantajlı bir konumdayız. Ancak siyasi çoğunluk veya muhalif partiler başarmamızı istemeyeceklerdir. Tüm listeler Irak ta belli grupları temsil etmektedirler. Bu nedenle, bizlerde sosyal bir kesimi temsil etmekteyiz. Bu durum belki bazı sosyal kesimleri ortadan kaldıracaktır. Siyasi strateji bağlamında, biliyoruz ki ortaklık olmadan hükümet başarılı olamayacaktır. Ancak biz hükümete dahil olduğuktan sonra, başarı mümkün olabilir. Bu bakımdan u- yumu sağlamak aslidir. Uyum ve denge hükümetin en temel etmenleri olacaktır. Bu bakımdan ortaklık ve anlayış tutumumuzun yanı sıra, başkanlık için bazı kritelerimiz bulunmaktadır. Rollerin ve sorumlulukların paylaşıldığı, tüm ülkeyi sarmalayan bir anlayışın hakim olduğu bakış açısı bizim için ön plana çıkmaktadır. Ne yazık ki sadece isimlere odaklanabiliyoruz. Programlar odaklanamıyoruz. Ancak bizler isimlerden ziyade programlara önem vermek istemekteyiz. Bir masanın etrfaında toplanıp, seçimlerde başarılı olan listelere bakmaktan öte bir şey yapmıyoruz. Hâlbuki programları çerçevesinde adaylar niteliklerini, beklentilerini ve hatta gelecek planlarını temsil edecekler ve bizde 5

7 TUTANAKLARI hükümeti seçeceğiz. Hükümet içinde her grup temsil edilecek. Ancak bu şekilde başarılı olabileceğimiz kanısındayım. Böyle bir bakış açısı bütünsel bir yönetimi mümkün kılabilir, ve ancak bu şekilde gücün bir takıma ait olduğunu hissedebiliriz. Güçlü bir hükümet istemekteyiz, güçlü bir hükümet ise üstünde durduğu her desteğin sağlamlığı ile mümkündür. Irak önemli fırsatlara ve kaynaklara özellikle petrol anlamında sahip bir ülkedir. İmzalamış olduğumuz pek çok anlaşma ve sözleşme mevcuttur. Irak ta yakın gelecekte petrol şirketlerinin sayısı artacaktır. Buna paralel olarak mesleki gruplarında geleceğini de tahmin etmekteyiz. Gelirimizi Irak halkının refahı ve dayanışması için harcamak mecburiyetindeyiz. Ancak bundan sonra, bölgedeki diğer ülkelerle ve dünyanın geri kalanı ile daha açık ilişkiler kurabiliriz. Benim fikrime göre, Irak taki en büyük galibiyet budur. Irak ta yaşayan her bir Iraklı böylece mutlu olacak, refah ve birliğe kavuşacaktır. Bu bizim halkımız için en büyük temennimizdir. Bu şekilde bütünsel bir zaferden ve kazançtan bahsetmek mümkün olabilir. Tüm bunları paylaşmaktan yanayız. Barıyı ve başarıya götüren yolu paylaşmak istemekteyiz. Halkımızın yada muhalif partilerin kayıplarından kazanç elde edemeyiz. Gerçek bir ortaklık tesis etmeliyiz. Bu nedenle elimizden gelenin en iyisini yapmak zorundayız. Bazı zorluklarla karşılaşsak da amaçlarımızdan sapmak niyetinde değiliz. Özellikle, ülkedeki siyasi atmosfer göz önünde bulundurulursa, sahip olduğumuz desteğin önemi anlaşılacaktır. Bana sorarsanız, başarıya ancak tüm grupların temsili ile ulaşabileceğimize inanmaktayım. Şimdi sözü size bırakıp, sorularınızı almak istiyorum. Ayrıca ilginiz ve alakanızdan ötürü hepinize teşekkür ederim. Dr. Serhat Erkmen Sayın Sayed Ammar El Hekim e çok teşekkür ederim. Durumunu açık bir şekilde ifade etti ve ben de konuşmasının ana hatlarının altını tekrar çizmek istiyorum. Başlangıçta, Türkiye nin ö- nemini belirtti. Ayrıca, Irak ve Türkiye arasındaki stratejik ortaklığın önemini vurguladı. Türkiye nin demokratik bir ülke olduğunu, gücün Irak a getirilmesinde ve tesis edilmesinde Türkiye nin önemli bir köprü olduğunu ayrıca söyledi. Konuşmasında bir başka nokta ise Türkiye nin Irak taki tüm gruplara eşit mesafede olduğuydu. Türkiye yi önemli bir devlet olarak gördüklerini söyledi. Irak ta hükümetin kurulması bağlamında, bizi seçim sonuçları konusunda bilgilendirdi. Bu noktada seçim sonrasında dengenin dağılımının söz konusu olduğundan bahsedebiliriz. Bu, hükümetin kurulması geciktiren etmenlerden bir tanesidir. Diğer bir husus ise hükümetin geniş bir katılıma sahip olması gerekliliği ve gerçek ortaklığın tesis edilmesi ihtiyacıdır. Hükümet ortağı olacak partiler bu bağlamda karar verme mekanizmasına aktif bir şekilde katılabilmelidirler. Sadece çoğunluğu temsil eden bir hükümetin başarılı olamayacağını, ihtiyaç duyulan şeyin tüm grupların temsili olduğunu ekledi. Petrol yatırımları ile Irak ın gelirlerinin artacağından bahseden Sayın El Hekim, bu gelir artışı ile Irak ın düzenli ve programlı idareye ve yönetime kavuşacağını söyledi. Muhakkak ki bu durum Irak ın geleceğinin inşası konusunda önemli görevleri beraberinde getirmektedir. Bu başarı ve sorumluluk sadece bir gruba mal edilmemelidir. Her grup bu bakımdan 6

8 IRAK İSLAM YÜKSEK KONSEYİ BAŞKANI SAYIN SEYYİD AMMAR EL-HEKİM İN DA 11 EKİM 2010 DA YAPTIĞI KONUŞMA bazı prensipler çerçevesinde başarı sahibi olarak addedilmelidir. Yeniden Sayın Sayed Ammar El Hekim e bizlere yaptığı konuşmadan dolayı teşekkür etmek istiyorum. Şimdi sözü sorusu olan katılımcılarımıza bırakıyorum. Teşekkürler. İsmim Armağan Kuloğlu. OR- SAm Başdanışmanıyım. Öncelikle, Türkiye ye hoş geldiniz demek istiyorum. İki tane sorum olacak size. Bunlarda bir tanesi siyasi atmosfer ile ilgili. İkincisi ise güvenlik ile alakalı. Sizin de altını çizdiğiniz gibi, son yedi aydır hükümet kurulamadı. Muhakkak ki hükümetin oluşturulmasındaki bu gecikme Irak için olumlu değildir, ve hatta olumsuz etkileri mevcuttur. Bu sorun en kısa sürede çözülmelidir. n çözülürken, partiler güçleri doğrultusunda sürece etki edeceklerdir. Fakat sonuç itibari ile hükümet oluşturulamamıştır. Sizin Irak ın geleceği konusundaki düşünce ve tahminleriniz nelerdir. İkinci soruma gelecek olursak, hükümetin kurulması durumunda dahi, güvenlik ve sisyasi istikrar konusundaki düşünceleriniz nelerdir? Sizce istikrarlı, idare yetilerine sahip bir hükümet için şartlar yeterli midir? Bildiğiniz üzere Amerikan Kuvvetleri Irak tan çekimlete, ve bu çekilme süreci 2011 yılında tamamlanacak. Yani güvenlik anlamında kaygılarınız mevcut mudur? Teşekkür ederim. Çok teşekkür ederim. Henüz hükümeti kuramadığımız noktasında haklısınız. Sizin de bahsettiğiniz gibi pek çok anlaşmazlık mevcuttur. Bu noktada hükümetin kurulması ve başarılı olması hususlarını fark etmek önemlidir. Eğer hükümet başarılı olmayacak ise amacımız nedir? Eğer başarılı olamazsak, bu durum ülkemizde şiddete neden olacaktır ki biz bunu istememekteyiz. Bu nedenle, bizler başarılı fırsatlar yaratmak hususuna değer vermekteyiz. Biliyoruz ki tüm tarafların fikirlerini toplamak, bir araya getirmek zorundayız. Ancak bu şekilde başarılı bir hükümete sahip olabiliriz. Yedi ay geçti ve hala görüşmelere, müzakerelere ve diyaloglara devam etmekteyiz. Yedi aydan sonra artık neye ihtiyacımız olduğunu biliyoruz. Gerçek pozisyonumuza dair olgun konuşmalar yapmamızın vakti artık gelmiştir. Bir ortaklık hükümetinin kurulacağına dair inancımız yüksektir. Ülkenin tüm kesimlerinin fikirlerini temsil edebilecek bir hükümetin kurulması gerektiğine inanıyoruz. Bu bizim beklentimizdir. Ancak farkındayız ki bunun birde siyasi boyutu mevcut. Eğer hükümeti kurabilirsek, tarafları tatmin edebiliriz. Bu durumun güvenliğe pozitif katkısı olacağına inanmaktayım. Bildiğiniz gibi Iraqk ordusu ve güvenlik güçlerinin durumu şu anda iyi. Daha da güçleneceklerini beklentisi içindeler. Irak ta ordunun eğitilmesi ile ilgili oldukça iyi fırsatların varlığından bahsedebiliriz. Irak halihazırda ordusunu rehabilite etmektedir. Bu durum teknik bir konudur, ve bizim askeri uzmanlara ihtiyacımız bulunmaktadır. Bu uzmanlar ise durumun her katmanını değerlendirmektedirler. Bu tip değerlendirme ve tartışmalara her zaman açığız. Halkımıza karşı oluşabilecek her türlü güvenlik tehdidine karşıyız. Güvenlik zafiyeti önemli bir sorundur. Halkımız için mükemmel bir güvenlik ve siyasi atmosfere ihtiyacımız bulunmaktadır. Irak ta yatırımlar açısından önemli fırsatlar mevcuttur. Önümüzdeki yıllarda bir gelişme dev- 7

9 TUTANAKLARI rimi yaşayacağımızı düşünmekteyim. Bu durum elbette ki hükümetin gelirlerini arttıracaktır. Yatırım yapmamızı gerektirecek büyük projeler olacaktır. İnsanlar ülkemizde yatırım yapmak istemekteler ve bizde ülkemizde güvenliği ve istikrarı tesis etmek istemekteyiz. Hükümetin oluşturulmasındaki gecikme bu nedenle önemli bir sorun teşkil etmektedir. Bu durum bizleri rahatsız etmektedir. Çatışma ve istikrarsızlığı temenni etmemekteyiz. Dr. Serhat Erkmen lara devam etmeden önce toplantıyı metinleştireceğimizi ve yayınlayacağımızı belirtmek istiyorum. Bu nedenle lütfen sorunuzu sormadan önce lütfen kendinizi tanıtınız. İsmim Bahadır Koç. 21. Yüzyıl Enstitüsü. Partiniz Irak ın en büyük partisi idi, ancak şu anda değil. Bunun nedenleri neler olabilir. İkinci sorum ise siz Kürtlerle birlikte gevşek bir federasyonu savunmaktasınız. Genel olarak Başbakan ın statüsünün zayıflayacağı düşünülmekte siz bu durumu olumsuz olarak mı, arzu edilir mi, yoksa zayıf bir nokta olarak mı değerlendiriyorsunuz? Teşekkür ederim. İslam Yüksek Konseyi son altı yedi yıl içerisinde iki ö- nemli sembolik dini liderini kaybetti. Bu unutulmaması gereken bir husustur. Muhammed Bakır Hakim i 2003 yılında, Saddam rejiminin çöküşünden dört ay sonra kaybettik. Abdulaziz Hakim ise geçen yıl vefat etti. Bu iki önemli sembolik dini ideri kaybetmemizin halk üzerinde etkilerinin olduğunu unutmamamız gerekir. Şahsen, İslam Yüksek Konseyi nin çok fazla bir kaybının olmadığını düşünmekteyim. Pek çok hazırlık yaptık, bazı kötü sürprizlerle karşılaştık ve seçimlerde oyların büyük bir kısmını aldık. Aldığımız oylar aslında milli müttefikimizden fazla, ancak ortağımız bizden daha az oy almasına rağmen parlamentoda 40 sandalye kazandı. Ne yazık ki kazanılmış sandalyeler oyları tam anlamı ile temsil etmemekte. Oyların dağılımı listeler ile belirlenmekte ve bu hususta bazı sorunlar mevcuttur. Bu konuya dair ayrıntılı konuşmak istemiyorum. Hepinizin bildiği gibi, bazı patiler 110 bin oyla sadece yedi sandalye alırken, ortada farklı şahıslar ve ilişkiler bulunmaktadır. Yani, Yüksek İslam Konseyi nin durumunu yalnızca parlamentoda sahip olduğu 20 sandalye ile anlamak doğru değildir, potansiyelimiz bunun çok üzerindedir. Bu nedenle daha iyi bir temsil için, ilerde seçim ve seçim yasasına dair değişikliklerin yapılmasını planlamaktayız. Birgün İslam Yüksek Konseyi en güzel günlerini yaşayacak ve tekrardan yükselişe geçecektir. Yeni reformlar yapacağız. Sisyasi konuşmalarımızda bu konulara değinmekteyiz ve bir zamanlar konseyimiz tarihi bir rolü üstlendi, önümüzdeki aylarda bu konumuzu geri kazanacağımıza inanıyoruz. Anayasamızı halkımıza anlatmamız gerekmektedir. Bunun için çok çalıştık. Çünkü bunun anayasal bir halk olduğuna inanıyoruz. Fakat ne yazık ki konuların anlaşılması hususundaki sorunları çözmemiz gerekmekte ve halkımıza bunu anlatmalıyız. Onlar bir bölgeyi oluşturabilir, ya da geciktirebilir ya da istedikleri neyse onu yapabilirler. Bizler ise Irak halkının yanındaki yerimizi alacağız ve Irak halkının da bu anayasal gerçeği göz ardı edeceğini zannetmiyoruz. Sizin Başbakanın konumu 8

10 IRAK İSLAM YÜKSEK KONSEYİ BAŞKANI SAYIN SEYYİD AMMAR EL-HEKİM İN DA 11 EKİM 2010 DA YAPTIĞI KONUŞMA ve otoritesinin azalması hususundaki sorunuza gelince, bu bir parlamenter sistem. Büyük bir titizlikle bir anayasa hazırladık. Bu süreçte yardımcı olan ülkelerin anayasalarını inceledik, bazı görüşmeler düzenleyip uzmanları davet ettik. Eğer bana soracak olursanız, sorun anayasal otorite kaynaklı olmaktan ziyade, uygulama hatasından kaynaklanmaktadır. Son dört yıl içerinde çalışmalarımızda bazı sorunlar yaşadık, çünkü anayasal otoriteye uymadık. Eğer bunu yapabilirseniz, bunu başarabilirseniz, eminim ki başarıya ulaşabilirsiniz. Başlangıçtan beri, Irak anayasası Başbakan dan bahsetmemektedir. Sadece sandalye, Bakanlar Konseyi Başkanı ve Anayasal otoritelerden bahsetmektedir ve bunlarda mükemmel ve eksiksiz bir şekilde tanımlanmışlardır. Teşekkür ederim. Ben dan Oytun Orhan. Irak ta hükümetin kurulması sürecinde Türkiye nin konumunu hakkındaki düşünceleriniz nelerdir? Aslında bu hususu konuşmamın başında belirtmiştim. Türkiye Irak taki siyasi otoriteler ile ilişkilerinde olumlu ve dengeleyici bir tutuma sahiptir. Ayrıca Türkiye Irak2ın ortak bir milli politikaya ve devlete sahip olabilmesi için cesaret vermektedir. Bu nedenle Türkiye yi takdir ediyor ve bölgedeki diğer devletlerden de benzer bir şekilde olumlu ve aktif rol oynamalarını bekliyoruz. Elbette ki iç meseleler Irak halkının tasarrufundadır ve müdale edilemez. Fakat Türkiye nin Irak ta dengeli bir hükümetin kurulması için cesaret verici desteği bizim için değerlidir. Eğer biz istikrarı sağlayabilirsek, bölgede bir istikrar tesis edilebilir. Böylece, güçlü ve birleşmiş bir Irak a sahip olabiliriz. Irak ın kendi halkından başka sahip olduğu başka bir şeyi yoktur. Müslüman ve Arap komşu ülkelere sahibiz ve onların tüm 9

11 TUTANAKLARI desteklerine ihtiyacımız olacak. Komşularımız ile iyi ilişkiler geliştirmeye çalışıyoruz. dan Doç. Dr. Harun Öztürkler. Irak ta hükümet kurulması ile ilgili kriterlerden bahsederken, Irak ın ekonomik gelişmesinden, ekonomik refahından ve istikrarından bahsettiniz, bazı reformları yapmalıyız ve bazı stratejiler belirlemeliyiz. Ne gibi ekonomik planlarınız olduğunu öğrenebilir miyiz? Bu gelişmeler ve yatırımlar özel sektör mü yoksa devlet destekli mi olacak? Cevabınız için teşekkür ederim. Özel sektörü geliştirmek için bazı fırsatlar yaratmamız gerektiğini biliyorum. Muhakkak kamu sektörü ö- nemlidir, fakat ayrıca özel sektörünün gelişmesi için de gerekenleri yapmalıyız. Kamu sektörü bazı durumlarda bazı projelerin gerçekleştirilmesi ve yürütülmesinde etkili olamamaktadır. Bu nedenle özel sektörü de desteklemek zorundayız. Son otuz yıl içerisinde, hem biz hem de şirketler pek çok zorluklarla karşılaştık. Özel ve kamu sektörlerini bağlayan bazı mevcut yasalar, gelecek planlarımızla uyumlu değil. Bu nedenle, halka dönük olmalı ve rekabeti artırmalıyız. Böylece fırsatlardan yaralanarak Irak halkı için yatırımlar yapabilir ve ayrıca yabancı yatırımcılar için fırsatların önünü açabiliriz.sonuç itibari ile hızlı ve nitelikli gelişmelere sahip olabiliriz. Elbette ki altyapı hizmetleri kamu sektörünün sorumluluğundadır fakat geri kalan alanlar özel sektöre devredilebilir. dan Bilgay Duman. Ortadoğu uzmanıyım ve iki sorum var. Birincisi, 2003 yılından sonra, Irak ta siyasi duruma baktığımızda, Kerkük meselesinin önemli olduğunu görmekteyiz. Parlamento seçimlerinde yada petrol yasasında ya da bazı anlaşmazlıklarda Kerkük oldukça önemli bir husus. Hatta nufüs konusunda bile Kerkük önemli bir yer teşkil etmektedir. Bu noktada nüfus sayımının ertelendi. Kerkük bağlamında nüfus sayımın getirileri ve götürüleri size göre nelerdir? Çok teşekkür ederim. Tıpkı her ülkede olduğu gibi Irak ında bazı sıcak gündemleri mevcuttur. Bu gündemler de doğal olarak bazı ihtilaflara neden olmaktadır. Belki önümüzdeki yıllarda bu durum hala sorun yaratmaya devam edecektir. Fakat biz tüm bu sorunları milli irademizle aşacağız. Eğer tüm taraflar bir araya gelirlerse bu sorunu çözebilirler. İmzalanması gereken bazı anlaşmalar var ancak bu sorunu çözmek için yeteli değil. Sadece bir sözleşme böyle bir sorunu çözemez. Öyleyse bu sorunu çözmek için bölgesel ve milli boyutunda göz önünde bulundurulduğu bir konuma ihtiyaç duyulmaktadır. Bu meselelerin dondurulmasına dair öneriler olmasına rağmen, biz bunu uygulanabilir görmemekteyiz. Öte yandan bir başka yaklaşım ise bu meselelerin ayrı ayrı ele alınmasını önermektedir. Ancak biz tek bir çözümden yanayız. Eğer sorunları tek başlarına ele alırsak, bazı taraflar kendilerini avantajlı hissederken bazı taraflar ise kaybetmiş hissedecekler. Eğer tüm sorunları bir araya getirip bütün olarak ele alırsak, herkes eşit bir şekilde kazanmış hissedecektir. Biz her zaman milli çözümlerden yanayız. Kerkük, Kerküklüdür. Yani Kerkük bu topraklarda yaşayan herkesi temsil etmektedir. Bu gerçek inkar edilemez. 10

12 IRAK İSLAM YÜKSEK KONSEYİ BAŞKANI SAYIN SEYYİD AMMAR EL-HEKİM İN DA 11 EKİM 2010 DA YAPTIĞI KONUŞMA Kerkük Kerküklüdür, Basra Basralıdır ve hepsi Irak ın bölgeleridir, ve biz bu gerçeklerin tüm taraflara tarafından kabul edilmesini istemekteyiz. Sonuç olarak biz tüm tarafları tatmin edecek ortak bir çözümden yanayız. konumunuz nedir? Bu hususta iyimser misiniz? Irak ın tüm kesimlerini kapsayacak güçlü bir hükümetin kurulabileceğine inanıyor musunuz? dan Ogün Duru. Sayın Ekselansları Türkiye ve a hoş geldiniz, şeref verdiniz. Nüfus sayımı bağlamında bir soru sormak istiyorum. Bilindiği üzere etnik kökenle ilgili bazı öneriler bulunmakta. Belki nüfus sayımının sonuçlarının anlaşılması bakımından önemli bir noktayı teşkil etmektedir. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Fikirlerinizi bizimle paylaşabilir misiniz? Nüfus sayımı konusuna gelindiğinde bazı anlaşmalarımız bulunmakta bu hususta ancak uygun şartlar sağlanamadığı için nüfus sayımı henüz yapılamamış, sayım ertelenmiştir. Bu karar Irak hükümeti tarafından alınmıştır. Detaylarına gelecek olursak, milliyet önemli bir odak fakat biliyoruz ki bu oldukça zor bir konu. İnsanların dinini, etnik kimliğini ve milliyetini ifade etmesini desteklemiyoruz. Bu önemlidir. Bu şekilde ülkedeki Arap, Kürt ve Türkmen sayısını öğrenmek mümkün olacaktır. Örneğin, Musul da Şebeklere dair bazı gruplar bulunmaktadır. Etnik kimliğin yazılmasını desteklemiyorum ancak genel fikir insanların uyruklarını belirtmeleridir. Evet, bu hususta iyimserim. Trenin gidebilmesi için rayların üzerinde olması gerekir. Yani bizler paralel ölçülere ve fikirlere sahibiz. Irak ta bazı siyasi, etnik ve milli farklılıklar bulunmaktadır. Bu nedenle biz birkaç ay önceki durumumuza kıyasla şu anda daha açık görüşlü bir durumdayız. Bazı partiler siyasi çoğunluğu savunmaktalar ancak biz her zaman geniş hükümet katılımını savunduk. Ve ben her zaman bunun öneminin altını çiziyorum. Bugün kimsenin de bunun aksini desteklediğini düşünmüyorum. Bu nedenle Allah ın izniyle başarılı o- lacağız ve Irak ta hükümet kurulacak. Eğer başka sorunuz yoksa ben de bir soru sormak istiyorum. Benim sorum hepimizin bildiği gibi seçimlerden önce bazı değişik listeler vardı ve siz diğer partiler ile Ulusal İttifak Listesi ndeydiniz. Seçim sonuçları nedeniyle mi siz bir araya geldiniz? Uzun bir prosedür ve süreçten sonra, Nuri Maliki dışında yeni bir aday ortaya çıkmadı. Fakat takip edebildiğimiz kadarı ile Nuri Maliki nin adaylığını desteklemeyen bazı taraflar bulunmakta. Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Bu konu hakkındaki fikirleriniz nelerdir? İzin verirseniz size bir soru sormak istiyorum. Her zaman bir hususun altını çizmektesiniz. Dün, Türk tarafı da konunun önemini belirtti. Sizin Öncelikle toplantı başkanımıza teşekkür etmek istiyorum. Kendisi bir demokrat. Önce size sormanız için öncelik verdi, kendisi daha sonra sor- 11

13 TUTANAKLARI du, gerçekten kibar bir insan. Ulusal İttifak bağlamında, bazı kuvvetler Nuri Maliki yi Başbakan adayı olarak gösterilmesini sağladı. Bizim konumumuz ise ne reddetme ne erteleme ne de karşı çıkma yönünde. Biliyoruz ki başarı fırsatlarına ihtiyacımız var. Eğer başarılı geniş bir siyasi katılım sağlar isek, hükümetin başarılı olmasını sağlayabiliriz. Ve ancak o zaman karar verme veya reddetme gibi bir konuma sahip olabiliriz. Eğer Nuri Maliki desteklersek, kendisi Başbakan olacak ancak bazı yasal düzenlemeler gerçekleşecek. Çünkü kendisi tüm tarafları temsil etmiyor. Bu nedenle de başarılı olamayacaktır. Biz desteklemiyoruz ancak karışmıyoruz da. Fikirlerimizle çatışmayan her türlü düşünceye açığız, ve Irak ın gerçeklerine büyük önem atfetmekteyiz. Dr. Serhat Erkmen Başka bir sorunuz yoksa Bahadır Bey e söz hakkı vermek istiyorum. Bahadır Koç. 21. Yüzyıl Enstitüsü. Herkes Irak ta geniş katılımlı hükümetten bahsediyor. Elbette ki bunu anlamamızı sağlayacak pek çok sebep bulunmakta, ancak gene de bu durum hala Irak ta normalleşmenin gerçekleşemediğinin bir göstergesi. Demokrasinin temeli hükümet partisi değil, muhalefet partisinin varlığıdır. Eğer herkes hükümetin birparçası olacaksa, sizin düzenli bir konumunuz var. Ve muhalefet partileri farklı ve özgün bir konuma sahip olmalılar. Peki siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Normalde, muhalefet partileri demokrasinin temelidir. Demokratik yapı ancak hem iktidar hem de muhalefet partisinin varlığı ile mümkün olabilir. Fakat ne yazık ki bizler olağanüstü bir durumla karşı karşıyayız. Hala güvenlik sorunlarını çözebilmiş değiliz. Partiler içinde etnik, milli ve dini engelleri aşabilmiş de değiliz. Belki dört yıllık sürede demokrasinin gereklerini inşa edebileceğiz. Fakat bugün, ülkenin bazı kesimleri siyasi kara alma mekanizmasının dışında kaldığını hissedebilir. Biz herkesi temsil edecek bir iradeyi arzu etmekteyiz. Irak2ın tüm siyasi kesimleri böylece temsil edilmiş olacaklar. Ancak bundan sonra, güçlü iktidar ve muhalefet partilerine sahip olacağız. Yüksek İslam Konseyi olarak bizler başarı fırsatlarının daha önemli olduğunu belirtiyoruz. Örneğin, başarıya ulaşma olasılığı yüksek bir hükümet olursa biz de bu konuda mutabık olacağız. Eğer böyle bir olasılık olmaz ise desteklemeyeceğiz. Dr. Serhat Erkmen Eğer başka sorunuz yok ise son bir soru sorup toplantıyı sona erdirmek istiyorum. Bilindiği üzere nüfus sayımı ile ilgili bazı çalışmalar bulunmakta. Fakat sayım Aralık ayına ertelendi. Anladığımız kadarı ile en önemli neden ise bunun için ihtiyaç duyulan siyasi atmosferin sağlanamaması. Fakat ortada iki önemli sorun bulunmakta. Birincisi, sizinde belirttiğiniz gibi sayımlara dair açık ve net bir anlaşmanın olmayışı. İkinci sebep ise yedi aydır hükümetin kurulmayışı. Örneğin önümüzdeki beş ay boyunca hükümet kurulamazsa, ne olacak? Tekrar nüfus sayımlarını erteleyecek misiniz? Sizin bu konudaki konumunuz nelerdir? Şahsen, nüfus sayımı teknik bir meseledir ve uygulanabilir bir plana ih- 12

14 IRAK İSLAM YÜKSEK KONSEYİ BAŞKANI SAYIN SEYYİD AMMAR EL-HEKİM İN DA 11 EKİM 2010 DA YAPTIĞI KONUŞMA tiyacımız bulunmaktadır. Bu teknik durum her ülkede yaşanabilecek bir husustur. Irak bu noktada bir istisna değildir. Bu husus önemlidir ve Irak ın gündemindedir. Biz her zaman hususların gerçek amacına büyük önem atfetmişizdir. Biz ve diğer partilerin beklentisi doğrultusunda hükümet kurulursa bu konuda bir sorun yaşanmaz. Ancak eğer hükümet Aralıktaki nüfus sayımından önce kurulmaz ise, taraflar bir araya gelip bu konuda uygun olana kararı vereceklerdir. Dr. Serhat Erkmen Sayın Sayyed Ammar El Hekim e toplantımıza katıldığı ve katkıda bulunduğu için teşekkür ederim Ayrıca, tüm katılımcılara da katılımlarından dolayı teşekkür ederim. 13

15 TUTANAKLARI AKADEMİK KADROSU Hasan Kanbolat Doç. Dr. Veysel Ayhan Doç. Dr. Mehmet Şahin Doç. Dr. Harun Öztürkler Doç. Dr. Özlem Tür Habib Hürmüzlü Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen Dr. Neslihan Kevser Çevik Dr. Didem Danış Dr. Jale Nur Ece Dr. İlyas Kamalov Dr. Bayram Sinkaya Dr. Süreyya Yiğit Av. Aslıhan Erbaş Açıkel Volkan Çakır Bilgay Duman Ogün Duru Oytun Orhan Sercan Doğan Nebahat Tanriverdi Selen Tonkuş Kareem Uğur Çil Nazlı Ayhan Leyla Melike Koçgündüz Göknil Erbaş Aslı Değirmenci Jubjana Vila Mavjuda Akramova Başkanı Danışmanı, Ortadoğu - Abant İzzet Baysal Üniversitesi Danışmanı, Ortadoğu - Gazi Üniversites Danışmanı, Ortadoğu Ekonomileri - Afyon Kocatepe Üniversitesi Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ Danışmanı, Ortadoğu Danışmanı, Ortadoğu - Ahi Evran Üniversitesi Danışmanı, Ortadoğu Danışmanı, Ortadoğu - Galatasaray Üniversitesi Danışmanı, Deniz Emniyeti ve Güvenliği Danışmanı, Avrasya Danışmanı, Ortadoğu - Atatürk Üniversitesi Danışmanı, Avrasya Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Danışmanı, Afrika Uzmanı, Ortadoğu Yönetici Editörü Uzmanı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu & Projeler Uzman Yardımcısı, Ortadoğu & Projeler Uzman Yardımcısı, Karadeniz Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Su Araştırmaları Programı Dr. Tuğba Evrim Maden Dr. Seyfi Kılıç Kamil Erdem Güler Çağlayan Arslan DANIŞMA KURULU Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı Uzman Yardımcısı, Su Araştırmaları Programı Uzman Yardımcısı, Su Araştırmaları Programı Dr. İsmet Abdülmecid Irak Danıştayı Eski Başkanı Prof. Dr. Hayati Aktaş Karadeniz Teknik Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Hasan Alsancak BP & BTC Türkiye, Enerji Güvenliği Direktörü Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahat Andican Devlet Eski Bakanı, İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Dorayd A. Noori Irak ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Yardımcısı Prof. Dr. Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Arslan İstanbul Üniversitesi, Tarih Bölümü Başar Ay Türkiye Tekstil Sanayi İşveren Sendikası Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa Aydın Kadir Has Üniversitesi Rektörü Doç. Dr. Ersel Aydınlı Bilkent Üniversitesi Rektör Yardımcısı & Fulbright Genel Sekreteri Doç. Dr. Veysel Ayhan Ortadoğu Dan., Abant İzzet Baysal Üni., Uluslararası İlişkiler Böl. Prof. Dr. Hüseyin Bağcı ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Itır Bağdadi İzmir Ekonomi Üni. Öğretim Gör., Uluslararası İlişkiler ve Avrupa Birliği Böl. Prof. Dr. İdris Bal TBMM 24. Dönem Milletvekili Yrd. Doç. Dr. Ersan Başar Karadeniz Teknik Üniversitesi, Deniz Ulaştırma İşletme Müh. Bölüm Başkanı Kemal Beyatlı Irak Türkmen Basın Konseyi Başkanı Barbaros Binicioğlu Ortadoğu Danışmanı Prof. Dr. Ali Birinci Polis Akademisi Doç. Dr. Mustafa Budak Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı E. Hava Orgeneral Ergin Celasin 23. Hava Kuvvetleri Komutanı Volkan Çakır Danışmanı, Afrika Doç. Dr. Mitat Çelikpala Kadir Has Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya İstanbul Şehir Üniversitesi Rektörü Dr. Didem Danış Ortadoğu Danışmanı, Galatasaray Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Prof. Dr. Volkan Ediger İzmir Ekonomi Üniversitesi, Ekonomi Bölümü Prof. Dr. Cezmi Eraslan Başbakanlık Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Çağrı Erhan Ankara Üniversitesi ATAUM Müdürü, SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen Ortadoğu Dan., Ahi Evran Üni., Uluslararası İlişkiler Böl.Başkanı Dr. Amer Hasan Fayyadh Bağdat Üniversitesi, Siyaset Bilimi Fakültesi Dekanı Av. Aslıhan Erbaş Açıkel Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Cevat Gök Irak El Fırat TV Türkiye Müdürü Mete Göknel BOTAŞ Eski Genel Müdürü Osman Göksel BTC ve NABUCCO Koordinatörü 14

16 IRAK İSLAM YÜKSEK KONSEYİ BAŞKANI SAYIN SEYYİD AMMAR EL-HEKİM İN DA 11 EKİM 2010 DA YAPTIĞI KONUŞMA Timur Göksel Beyrut Amerikan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muhamad Al Hamdani Irak ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Habib Hürmüzlü Ortadoğu Danışmanı Numan Hazar Emekli Büyükelçi Doç. Dr. Pınar İpek Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. Tuğrul İsmail TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. İlyas Kamalov Avrasya Danışmanı Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç. Dr. Şenol Kantarcı Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Selçuk Karaçay Vodafone Genel Müdür Yardımcısı (Türkiye) Doç. Dr. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. M. Lütfullah Karaman Fatih Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Şaban Kardaş TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Çukurova Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Aleksandr Knyazev Rus-Slav Üniversitesi (Bişkek, Kırgızistan) Prof. Dr. Erol Kurubaş Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Talip Küçükcan Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Arslan Kaya KPMG, Yeminli Mali Müşavir Dr. Hicran Kazancı Irak Türkmen Cephesi Türkiye Temsilcisi İzzettin Kerküklü Kerkük Vakfı Başkanı Doç. Dr. Mustafa Kibaroğlu Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mosa Aziz Al Mosawa Bağdat Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahir Nakip Erciyes Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tarık Oğuzlu Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Çınar Özen Ankara Üniversitesi, SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Murat Özçelik Türkiye Cumhuriyeti Bağdat Büyükelçisi Doç. Dr. Harun Öztürkler Ortadoğu Danışmanı, Afyon Kocatepe Üni. İktisat Bölümü Dr. Bahadır Pehlivantürk TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Victor Panin Pyatigorsk Üniversitesi (Pyatigorsk, Rusya) Doç. Dr. Fırat Purtaş Gazi Üni. Uluslararası İlişkiler Bölümü TÜRKSOY Genel Sekreter Yard. Prof. Dr. Suphi Saatçi Kerkük Vakfı Genel Sekreteri Ersan Sarıkaya Türkmeneli TV (Kerkük, Irak) Dr. Bayram Sinkaya Ortadoğu Danışmanı, Atatürk Üniversitesi Doç. Dr. İbrahim Sirkeci Regent s College (Londra, Birleşik Krallık) Dr. Aleksandr Sotnichenko St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) Zaher Sultan Lübnan Türk Cemiyeti Başkanı Dr. Irina Svistunova Rusya Strateji Araş. Merk Türkiye-Ortadoğu Araş. Masası Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Şahin Ortadoğu Danışmanı, Gazi Üni. Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin Gazi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Mehmet Şüküroğlu Enerji Uzmanı Doç. Dr. Oktay Tanrısever ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Erol Taymaz ODTÜ, Kuzey Kıbrıs Kampusü Rektör Yardımcısı (KKTC) Prof. Dr. Sabri Tekir İzmir Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Dr. Gönül Tol Middle East Institute Türkiye Çalışmaları Direktörü (ABD) Doç. Dr. Özlem Tür Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü M. Ragıp Vural 2023 Dergisi Yayın Koordinatörü Dr. Ermanno Visintainer Vox Populi Direktörü (Roma-İtalya) Dr. Umut Uzer İstanbul Teknik Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Prof. Dr. Vatanyar Yagya St. Petersburg Şehir Par. Milletvekil, St. Petersburg Üni. (Rusya Fed.) Dr. Süreyya Yiğit Avrasya Danışmanı ORTADOĞU ETÜTLERİ YAYIN KURULU Meliha Benli Altunışık Orta Doğu Teknik Üniversitesi Bülent Aras Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi İlker Aytürk Bilkent Üniversitesi Recep Boztemur Orta Doğu Teknik Üniversitesi Katerina Dalacoura Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) F. Gregory Gause Vermont Üniversitesi (ABD) Fawaz Gerges Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık ) Ahmet K. Han Kadir Has Üniversitesi Raymond Hinnebusch St. Andrews Üniversitesi (Birleşik Krallık) Rosemary Hollis City Üniversitesi (Birleşik Krallık) Bahgat Korany Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) Peter Mandaville George Mason Üniversitesi (ABD) Emma Murphy Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) ORTADOĞU ANALİZ YAYIN KURULU Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık Hasan Kanbolat Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Başkanı Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dan., Ahi Evran Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Böl. Başkanı 15

17 Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA Tel: 0 (312) Fax: 0 (312) orsam@orsam.org.tr